POZNAJ WYZWANIA, KTÓRYM WSPÓLNIE STAWIAMY CZOŁA

Wyzwania rolnictwa na Mazurach: wspólna droga do odporności

Adaptacja rolnictwa do zmian klimatu

Rolnictwo na Mazurach staje się coraz bardziej narażone na skutki zmiennych warunków klimatycznych. Nieregularne opady, susze oraz wahania temperatur stanowią poważne wyzwania dla plonów i zdrowia gleby. W obliczu rosnących kosztów nawozów oraz uzależnienia od nawożenia mineralnego, utrzymanie wydajności i jakości upraw jest coraz trudniejsze. Jednocześnie istnieje pilna potrzeba obniżenia kosztów produkcji przy jednoczesnym zachowaniu bezpieczeństwa żywnościowego.

Rolnicy często podchodzą ostrożnie do wprowadzania zmian w swoich metodach uprawy i hodowli zwierząt. Dlatego kluczowe jest zaangażowanie rolników w proces tworzenia i testowania innowacji, które mogą pomóc dostosować rolnictwo w regionie do zmieniających się warunków klimatycznych poprzez wspólnie zaplanowane eksperymenty i regularne konsultacje. Transparentne prezentowanie wyników testów pozwoli zbudować zaufanie i zwiększyć zainteresowanie alternatywnymi metodami agrotechnicznymi.

Dzięki wspólnemu działaniu możemy opracować praktyczne, opłacalne i dostosowane do lokalnych warunków rozwiązania, które pozwolą mazurskiemu rolnictwu lepiej radzić sobie ze skutkami zmian klimatycznych i zabezpieczyć przyszłe plony.

Ochrona różnorodności biologicznej

Mazurskie rolnictwo, oparte głównie na tradycyjnych metodach uprawy i hodowli zwierząt, napotyka trudności w zachowaniu bioróżnorodności. Choć systemy ekologiczne i niskonakładowe zyskują na znaczeniu, ich udział w regionie wciąż jest mały. Aby połączyć wydajność rolnictwa z ochroną środowiska, potrzebne jest rozpowszechnienie praktyk przyjaznych bioróżnorodności, takich jak np. uprawy mieszane w pobliżu obszarów Natura 2000. Takie podejścia mogą pomóc w zrównoważeniu produkcji rolniczej z potrzebami mazurskich ekosystemów. 

Wprowadzenie praktyk rolniczych wspierających bioróżnorodność, mogłoby poprawić zdrowie gleby i jej odporność na zmiany, jednak może wiązać się z dodatkowymi kosztami dla rolników oraz potencjalnym spadkiem plonów. Dlatego tak ważne jest, aby rolnicy byli zaangażowani w proces współtworzenia i testowania nowych praktyk.  Dzięki wspólnemu wysiłkowi możemy nie tylko wspierać bioróżnorodność, ale również udowodnić, że zrównoważone rolnictwo może być korzystne zarówno dla środowiska, jak i dla rolników, łącząc ich potrzeby z długoterminową ochroną ekosystemów Mazur.

Stabilne źródła paszy dla zwierząt

Produkcja zwierzęca na Mazurach wymaga niezawodnych i odpornych na zmiany klimatu źródeł paszy. Dominacja kukurydzy w regionalnym rynku paszowym zwiększa wrażliwość hodowli na susze i inne ekstremalne warunki pogodowe. Aby wzmocnić odporność hodowli i zapewnić stabilne dostawy paszy, konieczne jest zróżnicowanie upraw i eksplorowanie alternatywnych roślin odpornych na suszę. Takie podejście może nie tylko zwiększyć stabilność produkcji zwierzęcej, w tym w szczególności produkcji mleka, ale także zmniejszyć zależność od komercyjnych pasz poprzez wprowadzenie lokalnie dostępnych i różnorodnych źródeł paszy.

W Polsce ciągle niewiele wiadomo o potencjale alternatywnych źródeł paszy, jak np. drzew paszowych, takich jak morwa, jako składniku diety zwierząt. Brakuje danych na temat ich wydajności biomasy, jakości odżywczej oraz wpływu na ilość i jakość mleka, szczególnie w warunkach klimatycznych Mazur. Z drugiej strony, mazurscy rolnicy często nie znają koncepcji agroleśnictwa, w tym strategii paszowych inspirowanych wykorzystaniem biomasy z drzew, i mogą być niechętni do jej przyjęcia bez jasnych dowodów na korzyści. Uwzględnienie zdania rolników na temat wyzwań praktycznych, takich jak nakład pracy czy koszty początkowe, pomoże dostosować strategie do realiów lokalnych gospodarstw.

Dzięki wprowadzeniu zróżnicowanych i odpornych na zmiany klimatyczne źródeł paszy możliwe jest wzmocnienie stabilności produkcji mleka na Mazurach, jednocześnie redukując wpływ hodowli na środowisko i zwiększając jej zrównoważenie.

Bezpieczeństwo wodne w rolnictwie

Rolnictwo na Mazurach jest silnie uzależnione od opadów atmosferycznych, a ograniczona infrastruktura nawadniająca sprawia, że rolnicy są szczególnie narażeni na skutki susz i nieregularnych opadów. W obliczu tych wyzwań kluczowe jest wprowadzenie praktyk adaptacyjnych, które zwiększą odporność upraw na deficyt wody i pozwolą na utrzymanie stabilnych plonów w zmieniających się warunkach klimatycznych.

Nadal niewiele wiemy o skuteczności różnych metod poprawiających odporność roślin na niedobory wody w specyficznych warunkach Mazur. Brakuje szczegółowych danych dotyczących ich wpływu na plony, retencję wilgoci w glebie oraz ogólną jakość upraw. Ten brak wiedzy utrudnia wdrażanie opartych na danych praktyk adaptacyjnych, a także formułowanie skutecznych rekomendacji dla polityki rolnej.

Wprowadzanie innowacyjnych praktyk adaptacyjnych może być postrzegane przez rolników jako ryzykowne, szczególnie jeśli korzyści nie są od razu widoczne. Aby budować zaufanie, kluczowe jest zaangażowanie rolników w testy terenowe, transparentne demonstracje wyników oraz zapewnienie ciągłego wsparcia i edukacji. Wspólne działania pozwolą nie tylko poprawić odporność rolnictwa na Mazurach na zmieniające się warunki klimatyczne, ale także wzmocnić bezpieczeństwo wodne regionu, tworząc podstawy dla zrównoważonego rozwoju rolnictwa w przyszłości.

Jak odpowiadamy na te wyzwania?

W Living Lab EcoReadyMasuria podejmujemy konkretne działania, aby wspierać mazurskie rolnictwo w adaptacji do zmian klimatycznych. Poznaj nasze rozwiązania i sposoby pracy z rolnikami, naukowcami i społecznościami lokalnymi.